Khi một cặp đôi quyết định sinh con, họ họ thường nghĩ đến quá trình mang thai, sinh nở và cách nuôi dạy con cái. Nhưng thực tế, sự chuẩn bị nên bắt đầu ngay từ trước khi có thai.

Sức khỏe trước khi mang thai là giai đoạn quan trọng giúp cơ thể sẵn sàng cho việc thụ thai và mang thai. Đáng chú ý, khoảng 40% các trường hợp mang thai trên thế giới không nằm trong kế hoạch, vì vậy việc chăm sóc sức khỏe trước khi mang thai không chỉ dành cho những ai chủ động sinh con mà còn hữu ích với tất cả những người trong độ tuổi sinh sản, bao gồm cả phụ nữ và bạn đời của họ.

Trong giai đoạn này, các cặp đôi nên cải thiện sức khỏe tổng thể để:

• Tăng khả năng sinh sản
• Trải nghiệm thai kỳ một cách tích cực
• Giảm nguy cơ sinh non, tiểu đường thai kỳ và các biến chứng khác
• Đảm bảo em bé sinh ra khỏe mạnh

Dựa trên những lợi ích này,  5 mục tiêu quan trọng mà mỗi cặp đôi đang có kế hoạch sinh con trong tương lai cần thực hiện trong việc chăm sóc sức khỏe trước khi mang thai:

1. Sức khỏe tinh thần

Đối với cả hai vợ chồng, một môi trường ít căng thẳng sẽ làm tăng cơ hội mang thai khỏe mạnh, cũng như tạo nền tảng tốt cho việc làm cha mẹ và sự phát triển của trẻ. Sức khỏe tinh thần tốt có thể cải thiện kết quả sinh nở, giảm nguy cơ biến chứng thai kỳ và nâng cao trải nghiệm trong suốt thai kỳ. Một người bạn đời (người chồng) có sức khỏe tinh thần tốt cũng có ảnh hưởng tích cực đến tâm lý của người mẹ – từ đó cũng tác động tích cực đến thai nhi.

Lời khuyên từ chuyên gia của SIHospital: Nếu bạn hoặc bạn đời có dấu hiệu căng thẳng, lo âu hay trầm cảm, hãy tìm đến chuyên gia để được tư vấn và hỗ trợ

2. Chế độ ăn cân bằng và vai trò quan trọng của axit folic

Chế độ ăn uống trước khi mang thai có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của mẹ và bé. Bạn nên ưu tiên thực phẩm tự nhiên như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và thực phẩm giàu protein như trứng, sữa, thịt nạc và cá biển. Không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn đồ ngọt, đồ ăn vặt và đồ uống có đường, nhưng chúng nên được tiêu thụ ở mức hạn chế. Ngoài ra, dầu thực vật là lựa chọn tốt hơn so với mỡ động vật. Rượu bia nên được tránh hoàn toàn.

Axit folic là một loại vitamin đặc biệt quan trọng giúp phát triển hệ thần kinh của thai nhi, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên. Vì thực phẩm tự nhiên không cung cấp đủ lượng axit folic cần thiết, hầu hết các chuyên gia khuyến nghị phụ nữ nên bổ sung 400µg axit folic mỗi ngày, bắt đầu ít nhất 4 tuần trước khi thụ thai.

Đối với những người ăn chay hoặc thuần chay, việc hấp thụ một số vi chất dinh dưỡng khác có thể gặp khó khăn, đặc biệt là i-ốt và vitamin B12. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa để cân nhắc về nhu cầu bổ sung vi chất phù hợp.

Lời khuyên từ chuyên gia của SIHospital: Một chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với bổ sung axit folic sẽ giúp tăng khả năng thụ thai và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.

3. Duy trì cân nặng hợp lý

Cân nặng phù hợp trước khi mang thai giúp tăng khả năng thụ thai và giảm nguy cơ biến chứng trong thai kỳ. Một cân nặng hợp lý thường được đánh giá dựa trên chỉ số BMI (Chỉ số khối cơ thể) trong khoảng 18,5 – 25kg/m².

Thừa cân ở phụ nữ mang thai (BMI từ 25 kg/m² trở lên) làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tiền sản giật và các biến chứng như sinh non, thai to (macrosomia). Ngoài ra, trẻ sinh ra từ mẹ thừa cân cũng có nguy cơ béo phì sau này. 

Thừa cân ở nam giới có thể làm giảm khả năng sinh sản, bao gồm giảm mức testosterone và chất lượng tinh trùng, khiến việc thụ thai khó khăn hơn. 

Thiếu cân ở phụ nữ mang thai (BMI từ 18,5 kg/m² trở xuống) cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ như sinh non, suy dinh dưỡng bào thai và thậm chí là thai chết lưu.

Lời khuyên từ chuyên gia của SIHospital: Cả vợ và chồng nên cố gắng duy trì cân nặng hợp lý trước khi mang thai để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và bé.

4. Hoạt động thể chất

Người trưởng thành nên duy trì hoạt động thể chất từ 20 đến 40 phút mỗi ngày. Hoạt động thể chất không nhất thiết phải là tập luyện thể thao, mà có thể được tích hợp vào các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như:

• Đi bộ nhanh 10 phút trong giờ nghỉ trưa
• Leo cầu thang thay vì dùng thang máy
• Đạp xe đi làm hoặc dạo chơi cuối tuần

Duy trì hoạt động thể chất trước khi mang thai giúp tăng khả năng thụ thai, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Đặc biệt, với phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), vận động còn giúp giảm tình trạng kháng insulin và nguy cơ trầm cảm.

Lời khuyên từ chuyên gia của SIHospital: Nếu bạn đã có thói quen vận động, hãy tiếp tục duy trì ngay cả khi mang thai. Một cơ thể dẻo dai sẽ giúp bạn có một thai kỳ khỏe mạnh và thoải mái hơn.

5. Phòng ngừa, sàng lọc và điều trị bệnh

Trước khi mang thai, việc kiểm tra sức khỏe và tiêm phòng đầy đủ sẽ giúp bảo vệ cả mẹ và bé khỏi những nguy cơ tiềm ẩn.

Tiêm chủng phòng ngừa một số bệnh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi, chẳng hạn như sởi, rubella, thủy đậu và ho gà. Vì vậy, bạn nên kiểm tra và tiêm nhắc lại (nếu cần) trước khi mang thai.

Tìm hiểu thêm về bảng giá dịch vụ tiêm phòng vaccine trước mang thai tại SIHospital: tại đây

Chăm sóc sức khỏe răng miệng cũng rất quan trọng trong giai đoạn tiền thai kỳ. Để ngăn ngừa sâu răng lây truyền sang con. Cả vợ và chồng nên khám răng định kỳ và duy trì thói quen vệ sinh răng miệng tốt.

Kiểm tra thuốc đang sử dụng: Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị bệnh mãn tính (như tiểu đường, huyết áp), hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo các loại thuốc này an toàn trong thai kỳ. Việc kiểm soát tốt đường huyết và huyết áp cũng rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe thai nhi

Đối với người mắc bệnh mãn tính, việc điều chỉnh thuốc và kiểm soát đường huyết, huyết áp là rất quan trọng để tránh nguy cơ cho thai nhi. 

Ví dụ: tăng đường huyết ở phụ nữ mắc tiểu đường type 1 hoặc 2 có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy tiểu đường và cao huyết áp có thể làm giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới.

Hút thuốc lá không chỉ làm giảm khả năng thụ thai mà còn có thể gây hại nghiêm trọng cho thai nhi. Vì vậy, bạn nên từ bỏ thói quen này ngay từ khi có kế hoạch mang thai.

Lời khuyên từ chuyên gia của SIHospital: Nếu đang có kế hoạch mang thai, kiểm tra sức khỏe tổng quát và tham khảo ý kiến bác sĩ để có sự chuẩn bị tốt nhất cho một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh!